Nerwica natręctw, znana również jako zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, jest jednym z najczęstszych zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży [1]. Choroba ta charakteryzuje się nawracającymi myślami lub obawami, które powodują dużą niepewność i lęk u pacjenta.
Osoby cierpiące na nerwicę natręctw często doświadczają myśli, które powtarzają się w ich głowach, niezależnie od ich woli. Te myśli wywołują u pacjentów duży niepokój i lęk. Pacjenci nie są w stanie kontrolować tych myśli, co prowadzi do ich nieustannego powracania. Dodatkowo, osoby te mogą wykonywać powtarzające się czynności, takie jak mycie rąk lub sprawdzanie drzwi i okien, aby złagodzić swoje lęki [2].
Chociaż zaburzenie to może wystąpić w każdym wieku, dzieci i młodzież są na nie najbardziej narażone. W przypadku dzieci, objawy nerwicy natręctw mogą wpłynąć na ich rozwój i zdolność do nauki, ponieważ skupiają się one na swoich lękach i obawach zamiast na nauce i zabawie. W miarę jak choroba postępuje, może ona wpłynąć na codzienne funkcjonowanie i relacje z rodziną i przyjaciółmi [1].
Leczenie nerwicy natręctw zazwyczaj polega na terapii poznawczo-behawioralnej, która pomaga pacjentom nauczyć się radzenia sobie z myślami i czynnościami, które wywołują niepokój i lęk. Terapia może również składać się z interwencji farmakologicznej, takiej jak leki przeciwdepresyjne, które pomagają zmniejszyć objawy. Ważne jest, aby osoby cierpiące na nerwicę natręctw szukały pomocy i wsparcia od doświadczonych specjalistów, aby skutecznie radzić sobie z chorobą i odzyskać kontrolę nad swoim życiem [3].
Jakie są objawy nerwicy natręctw u dzieci?
Objawy nerwicy natręctw u dzieci mogą być bardzo uciążliwe i wpływać na ich codzienne funkcjonowanie. Wiele dzieci z nerwicą natręctw doświadcza natrętnych myśli, które często wiążą się z traumatycznymi wydarzeniami z przeszłości, takimi jak śmierć, katastrofy czy choroby. Takie myśli mogą prowadzić do silnego niepokoju i lęku, a dziecko może czuć, że nie jest w stanie poradzić sobie z nimi [4].
Dzieci z nerwicą natręctw również często wykonują natrętne czynności, takie jak mycie rąk, sprawdzanie zamków czy ich liczenie. Te czynności mają na celu złagodzenie niepokoju lub lęku, ale mogą stać się uciążliwe i wpływać na codzienne funkcjonowanie dziecka. W niektórych przypadkach, dzieci z nerwicą natręctw muszą wykonywać swoje rytuały wiele razy dziennie, co z kolei może prowadzić do wydłużenia czasu potrzebnego na codzienne czynności i utrudnienia w normalnym funkcjonowaniu [4].
Objawy nerwicy natręctw u dzieci często prowadzą do trudności z koncentracją, co może skutkować problemami w szkole i trudnościami w nauce. Dzieci z nerwicą natręctw mogą również unikać kontaktu z rówieśnikami, ponieważ mogą bać się, że ich objawy zostaną zauważone. W ten sposób, nerwica natręctw może prowadzić do problemów w relacjach z rówieśnikami i prowadzić do izolacji społecznej [4].
Silne uczucie niepokoju i lęku to jedne z najbardziej uciążliwych objawów nerwicy natręctw u dzieci. Takie uczucia mogą prowadzić do zaburzeń snu, problemów z jedzeniem i unikaniem sytuacji, które wywołują niepokój. W niektórych przypadkach, dzieci z nerwicą natręctw stają się agresywne lub niezdyscyplinowane, co z kolei może prowadzić do problemów w szkole i z rodziną [4].
Jak rozpoznać nerwicę natręctw u dziecka?
Aby dokładniej zdiagnozować nerwicę natręctw u dziecka, konieczne jest wykonanie specjalistycznej diagnostyki, która opiera się na szczegółowych kryteriach diagnostycznych. Żeby przeprowadzić taką diagnostykę, należy zwrócić szczególną uwagę na różne objawy nerwicy natręctw, takie jak np. myśli natrętne, rytuały, kontrolowanie, myśli magiczne itp. W ramach tej diagnostyki, przeprowadza się również wywiad z rodzicami i dzieckiem, aby uzyskać dokładne informacje na temat objawów i ich wpływu na codzienne funkcjonowanie dziecka oraz jego relacje z otoczeniem. Należy zwrócić uwagę na to, jakie są okoliczności, w których objawy występują i jak często. Konieczne jest również zbadanie, jakie są reakcje otoczenia na występowanie objawów u dziecka. Jeśli podejrzewa się nerwicę natręctw, konieczne może być również wykonanie dodatkowych badań, takich jak badania laboratoryjne, badania obrazowe lub ocena funkcjonowania mózgu. Bardzo ważne jest, aby dokładnie i kompleksowo przeprowadzić diagnostykę nerwicy natręctw u dziecka, ponieważ jest to kluczowe dla prawidłowego postawienia diagnozy oraz wyboru optymalnej terapii [5].
Jakie są przyczyny nerwicy natręctw u dzieci?
Nerwica natręctw u dzieci może wynikać z różnych czynników, takich jak predyspozycje genetyczne, problemy biologiczne oraz psychologiczne. Choć wiele badań wskazuje na to, że istnieje pewne ryzyko dziedziczenia choroby, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy nerwica natręctw jest dziedziczna. Warto zaznaczyć, że zdaniem wielu specjalistów, istnieją także inne czynniki, takie jak stres, traumy z przeszłości czy nawet niektóre choroby, które mogą wpływać na rozwój nerwicy natręctw. Dlatego też, szczególnie w przypadku dzieci, ważne jest przeprowadzenie dokładnej diagnozy, która pozwoli zrozumieć przyczyny choroby oraz pomoże dobrać odpowiednią terapię, która wesprze dziecko w leczeniu nerwicy natręctw [6].
Jak pomóc dziecku z nerwicą natręctw?
Leczenie nerwicy natręctw u dzieci jest możliwe, lecz wymaga zintegrowanego podejścia, które obejmuje farmakoterapię, psychoterapię i wsparcie rodziny. Warto także zwrócić uwagę na styl życia dziecka, w tym na aktywność fizyczną i zdrowe nawyki żywieniowe. W czasie terapii, ważne jest, aby dziecko czuło się zrozumiane i wspierane w swoich trudnościach. Terapeuta powinien pomóc dziecku w identyfikacji negatywnych myśli i zachowań, a następnie w nauce pozytywnych sposobów radzenia sobie z nimi. Dobre relacje między dzieckiem a terapeutą oraz między dzieckiem a rodzicami są kluczowe dla sukcesu terapii [3].
Przykłady nerwicy natręctw u dzieci
Przykłady natręctw u dzieci obejmują:
- Mycie rąk kilka razy pod rząd, niekiedy aż skóra zaczyna krwawić.
- Tracenie czasu na sprawdzenie, czy drzwi są zamknięte.
- Liczenie każdej kropli wody podczas mycia rąk lub zębów.
- Przykładanie ręki do kieszeni, aby upewnić się, że nie zgubiło się kluczy [4].
Natomiast u dorosłych można zaobserwować inne rodzaje natręctw, takie jak:
- Nieustanne sprawdzanie, czy gaz jest wyłączony, a drzwi zamknięte.
- Przykładanie ręki do kieszeni, aby upewnić się, że nie zgubiło się portfela lub telefonu.
- Marnowanie czasu na dokładne ułożenie rzeczy na swoim biurku lub w swoim pokoju [7].
Źródła:
- [1] Zai G., Barlati S., Calabrò M., et al. (2016). Juvenile obsessive–compulsive disorder: a clinical guide to diagnosis and treatment. Neuropsychiatr Dis Treat., 12, 987–998. doi: 10.2147/NDT.S101761
- [2] American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.
- [3] Storch, E. A., Geffken, G. R., Merlo, L. J., et al. (2007). Family-based cognitive-behavioral therapy for pediatric obsessive-compulsive disorder: comparison of intensive and weekly approaches. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46, 469–478. doi: 10.1097/chi.0b013e31803062c6
- [4] Anxiety and Depression Association of America. (n.d.). OCD in Children and Teens: A Guide for Parents. Retrieved from https://adaa.org/sites/default/files/OCD in children and teens – ADA.pdf
- [5] Farrell, L. J. (2015). Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents: a review. Children and Youth Services Review, 56, 139–146. doi: 10.1016/j.childyouth.2015.07.022
- [6] Grados, M. A., Riddle, M. A., Samuels, J. F., et al. (2008). The familial phenotype of obsessive-compulsive disorder in relation to tic disorders: the Hopkins OCD family study. Biological Psychiatry, 63, 1015–1021. doi: 10.1016/j.biopsych.2007.11.023
- [7] National Institute of Mental Health. (2017). Obsessive-Compulsive Disorder. Retrieved from https://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd/index.shtml