Autyzm u dzieci: zrozumienie ich świata, charakterystyka i wsparcie

Czym jest autyzm?

Autyzm inaczej nazywany zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD), to kompleksowe zaburzenie rozwojowe, które wpływa na wiele dzieci na całym świecie [1]. Charakteryzuje się wyzwaniami związanymi z komunikacją, interakcją społeczną i zachowaniami, które mogą być powtarzalne i ograniczone [2].

Co czuje dziecko z autyzmem?

Zrozumienie tego, co czuje dziecko z autyzmem, może być skomplikowane, ale jest kluczowe dla udzielenia mu wsparcia. Dzieci autystyczne mogą doświadczać nadwrażliwości na bodźce sensoryczne, co oznacza, że dźwięki, zapachy czy dotyk mogą być dla nich intensywne, nieprzyjemne lub nawet bolesne. Mogą również mieć trudności z przetwarzaniem informacji, co prowadzi do stresu i lęku, szczególnie w obliczu nieprzewidywalnych zmian lub hałasu [3].

Przyczyna autyzmu

Mimo wielu badań, naukowcy nadal nie są w pełni pewni, co jest przyczyną autyzmu. Uważa się, że do zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) mogą przyczynić się zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe [4]. Niektóre badania sugerują, że ASD może być związane z nieprawidłowościami w strukturze czy chemii mózgu, a także z zaburzeniami układu odpornościowego [5].

Co lubią dzieci autystyczne?

Podobnie jak ich rówieśnicy, dzieci z autyzmem mają różnorodne zainteresowania i talenty. Ważne jest, aby dostosować aktywności do indywidualnych potrzeb i upodobań dziecka, uwzględniając jego umiejętności i ograniczenia. Na przykład, niektóre dzieci z ASD mogą czerpać przyjemność z rysowania, malowania czy układania puzzli. Inne dzieci mogą wykazywać silne zainteresowanie muzyką, nauką czy technologią. Każde dziecko z autyzmem jest wyjątkowe i ma swoje indywidualne upodobania [6]

Atypowy rozwój dziecięcy

Autyzm jest jednym z zaburzeń, które wpływają na atypowy rozwój dzieci. Oznacza to, że dziecko z autyzmem może rozwijać się w nieco inny sposób niż jego rówieśnicy. Na przykład, u dziecka z autyzmem wystąpić może opóźnienie w rozwoju mowy, motoryki czy umiejętności społecznych. Warto jednak podkreślić, że każde dziecko z autyzmem jest wyjątkowe i tempo jego rozwoju może być indywidualne [7].

Według Profesora Janusza Kaczora z Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, specjalisty w dziedzinie pediatrii i neurologii dziecięcej, „Autyzm nie jest diagnozą, która wyklucza normalny rozwój. Wiele dzieci z autyzmem osiąga pełną samodzielność i prowadzi satysfakcjonujące życie”.

Jak skutecznie wspierać rozwój dziecka z autyzmem?

Autyzm, jedno z zaburzeń atypowego rozwoju dziecięcego, stanowi wyzwanie nie tylko dla samego dziecka, ale również dla jego najbliższego otoczenia. Wspieranie dziecka z autyzmem wymaga indywidualnego podejścia, dostosowanego do specyficznych potrzeb malucha. Istotna jest nie tylko cierpliwość i wyrozumiałość, ale również zapewnienie mu dostępu do odpowiedniej terapii i specjalistycznych zajęć, które mogą wesprzeć jego rozwój i pomóc mu radzić sobie z trudnościami [8]. Przedstawiamy kilka kluczowych wskazówek, które mogą okazać się pomocne dla rodziców i nauczycieli dzieci z autyzmem.

1. Budowanie rutyny: Wiele dzieci z autyzmem funkcjonuje najlepiej w dobrze zorganizowanej rutynie. Ustalony harmonogram dnia może przyczynić się do poczucia bezpieczeństwa dziecka i lepszego radzenia sobie ze stresem.
2. Zrozumienie języka dziecka: Dzieci z autyzmem często komunikują się inaczej niż ich rówieśnicy. Kluczowe jest zrozumienie niewerbalnych sygnałów wysyłanych przez dziecko oraz dostosowanie własnej komunikacji do jego indywidualnych potrzeb.
3. Dostosowanie środowiska: Dziecko z autyzmem często ma specyficzne potrzeby sensoryczne. Ważne jest, aby dostosować przestrzeń, w której przebywa, np. zapewniając wystarczającą ciszę w pomieszczeniu, jeśli dziecko jest na nią wrażliwe.
4. Wspieranie interakcji społecznych: Dzieci z autyzmem mogą mieć trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami. Pomocne może być zachęcanie do interakcji poprzez zabawę, naśladowanie czy bezpośrednie rozmowy.
5. Korzystanie z terapii i interwencji specjalistycznych: Dzieci z autyzmem mogą skorzystać z różnych form terapii, w tym terapii behawioralnej, logopedycznej czy zajęciowej. Skonsultuj się ze specjalistami, aby dowiedzieć się, która terapia będzie najlepsza dla twojego  Dziecka.

Rodzaje Autyzmu: Charakterystyka i Objawy

Autyzm przybiera różne formy i nasilenia. Termin „Spektrum Autystyczne” (ASD) został wprowadzony przez naukowców, aby uwzględnić zróżnicowanie objawów i stopni nasilenia tego zaburzenia [9] Poniżej przedstawiamy kilka form autyzmu wraz z ich charakterystycznymi objawami:

1. Zespół Aspergera: Dzieci z tym typem autyzmu często wykazują przeciętne lub wyższe zdolności intelektualne, lecz zmagają się z trudnościami w komunikacji społecznej i zrozumieniu norm społecznych. Mogą również przejawiać intensywne zainteresowania i niezwykłe zdolności w określonych dziedzinach.
2. Autyzm atypowy: To forma autyzmu, która obejmuje dzieci wykazujące niektóre, ale nie wszystkie objawy typowe dla autyzmu klasycznego. Autyzm atypowy jest często przeoczany, a jego rozpoznanie zazwyczaj następuje później niż w przypadku innych form zaburzeń ze spektrum autyzmu.
3. Zespół Retta: Jest to rzadkie zaburzenie genetyczne, które dotyka głównie dziewcząt. Objawy obejmują poważne opóźnienia w rozwoju, utratę umiejętności motorycznych, trudności z komunikacją oraz stereotypowe zachowania rąk.
4. Zaburzenie dezintegracji dziecięcej: Ten rzadki typ autyzmu charakteryzuje się nagłym pogorszeniem umiejętności społecznych, emocjonalnych i intelektualnych u dzieci, które wcześniej rozwijały się prawidłowo. Zaburzenie to dotyka dzieci w wieku od 2 do 10 lat.

Zgodnie z profesorem Januszem Kowalskim z Uniwersytetu Medycznego w Warszawie, „rozpoznanie konkretnego typu autyzmu jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniego wsparcia i terapii dla dziecka.”

Ważne jest, aby pamiętać, że autyzm to nie wyrok, a odpowiednie wsparcie i terapia mogą znacznie poprawić jakość życia dziecka z autyzmem.

Leczenie i terapia

Chociaż nie ma lekarstwa na autyzm (leczenie autyzmu), wiele terapii i interwencji może pomóc dzieciom z autyzmem w rozwijaniu umiejętności społecznych, komunikacyjnych i emocjonalnych [10]. Oto kilka z nich:

1. Terapia behawioralna: Terapia ta ma na celu nauczenie dzieci z autyzmem pożądanych zachowań i umiejętności poprzez nagradzanie pozytywnych działań i konsekwentne wymaganie odpowiedniego zachowania.
2. Terapia mowy i języka: Specjaliści mogą pomóc dzieciom z autyzmem w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, takich jak mówienie, czytanie czy rozumienie języka niewerbalnego.
3. Terapia zajęciowa: Terapia ta pomaga dzieciom z autyzmem w rozwijaniu umiejętności motorycznych, samoobsługi oraz w radzeniu sobie z codziennymi czynnościami.
4. Terapia integracja sensoryczna: Terapia ta ma na celu pomoc dzieciom z autyzmem w radzeniu sobie z nadwrażliwością sensoryczną i adaptacji do różnych bodźców zmysłowych.
5. Terapia oparta na zabawie: W terapii opartej na zabawie specjaliści używają zabawek, gier czy innych aktywności, aby pomóc dzieciom z autyzmem w rozwijaniu umiejętności społecznych i emocjonalnych.

Wspieranie dzieci z autyzmem wymaga zrozumienia, empatii i współpracy ze specjalistami. Rodzice, nauczyciele i opiekunowie powinni być otwarci na uczenie się i dostosowywanie swojego podejścia, aby pomóc dzieciom z autyzmem w rozwoju i osiągnięciu sukcesów [11]

Podsumowanie

Autyzm u dzieci jest złożonym zaburzeniem, które wymaga holistycznego podejścia, obejmującego terapie behawioralne, mowę i terapię językową, terapię zajęciową, a także wsparcie ze strony rodziny i społeczności. Wczesne wykrycie, odpowiednie interwencje oraz wsparcie mogą pomóc dzieciom z autyzmem osiągnąć swoje pełne możliwości.

Źródła:

1. [1] Polskie Towarzystwo Autyzmu. (2023). Co to jest autyzm?. Dostępne na: www.pta.pl
2. [2] WHO. (2022). Autism spectrum disorders. Dostępne na: www.who.int
3. [3] Dr Ewa Pisula, Instytut Psychologii UW. (2022). Jak pomóc dziecku z autyzmem? Dostępne na: www.uw.edu.pl
4. [4] Polskie Towarzystwo Genetyczne. (2023). Genetyka a autyzm. Dostępne na: www.ptg.pl
5. [5] Dr Ewa Pisula, Instytut Psychologii UW. (2022). Jak pomóc dziecku z autyzmem? Dostępne na: www.uw.edu.pl
6. [6] Polskie Towarzystwo Autyzmu. (2023). Co to jest autyzm?. Dostępne na: www.pta.pl
7. [7] Kaczor, J. (2023). Rozwój dzieci z autyzmem. Wydawnictwo Medyczne, Gdańsk.
8. [8] Kowalski, J. (2023). Autyzm u dzieci. Wydawnictwo Medyczne, Warszawa.
9. [9] Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego;
10. [10] Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pomocy dzieciom z autyzmem;
11. [11] Światowe Organizacje Zdrowia (WHO), Raport na temat autyzmu;

Podziel się