Ataki paniki są jednym z najbardziej niepokojących doświadczeń, które może przeżyć dziecko. Te intensywne epizody strachu mogą wynikać z różnych przyczyn i są często mylone z innymi stanami zdrowia. Jak więc rozpoznać ataki paniki u dzieci, jak sobie radzić z tymi atakami i co zrobić podczas takiego ataku? W tym artykule spróbujemy odpowiedzieć na te pytania.
Objawy
Ataki paniki u dzieci mogą objawiać się na wiele różnych sposobów. Poniżej przedstawiamy niektóre z najczęstszych objawów:
- Nagłe poczucie intensywnego strachu lub przerażenia, które nie jest proporcjonalne do sytuacji.
- Przyspieszone bicie serca lub uczucie „walenia serca”.
- Trudności z oddychaniem, uczucie duszności.
- Drżenie lub drganie.
- Uczucie mdłości lub dyskomfortu w brzuchu.
- Uczucie omdlenia lub zawrotów głowy.
- Poczucie, że rzeczy dookoła są nierzeczywiste lub oddzielone od siebie (dezorientacja).
- Strach przed utratą kontroli, szaleństwem lub śmiercią.
- Nagłe poty lub zimne dreszcze.
- Bóle w klatce piersiowej.
Pamiętaj, że te objawy są intensywne i gwałtowne, zazwyczaj osiągają szczyt w ciągu kilku minut. Jeżeli zauważysz u swojego dziecka powyższe objawy, warto skonsultować się z lekarzem lub psychologiem. Ataki paniki mogą być związane z innymi problemami zdrowia psychicznego, dlatego ważne jest odpowiednie zdiagnozowanie i leczenie. [1]
Diagnostyka i kryteria diagnostyczne
Diagnoza ataków paniki opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie medycznym i psychologicznym. Lekarz lub psycholog będzie chciał dowiedzieć się więcej o objawach, które dziecko doświadcza, jak długo trwają, jak często się pojawiają i w jakich sytuacjach.
Kryteria diagnostyczne według DSM-5 (klasyfikacja zaburzeń psychicznych) dla ataku paniki obejmują nagły początek intensywnego strachu lub dyskomfortu, który osiąga szczyt w ciągu kilku minut.
Co to jest atak paniki?
Atak paniki to nagły przypływ intensywnego strachu lub dyskomfortu, który osiąga szczyt w ciągu kilku minut. Ataki te mogą wystąpić niespodziewanie, bez żadnej oczywistej przyczyny, lub mogą być wywołane przez specyficzne sytuacje lub myśli. [2]
Przyczyny
Dokładna przyczyna ataków paniki jest nieznana, ale naukowcy uważają, że mogą one wynikać z kombinacji czynników biologicznych, genetycznych i środowiskowych. Niektóre dzieci mogą być bardziej podatne na ataki paniki z powodu historii rodzinnego zdrowia psychicznego, trudnych doświadczeń życiowych, takich jak traumatyczne wydarzenia, lub pewnych osobowości, które są bardziej podatne na lęk.
Leczenie ataków paniki u dzieci
Leczenie ataków paniki u dzieci obejmuje różne metody, a ostateczny wybór zależy od indywidualnych potrzeb dziecka i rodziny. Oto kilka najczęstszych form terapii:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Jest to najskuteczniejsza forma terapii dla dzieci z atakami paniki. W trakcie sesji CBT, terapeuta pomoże dziecku zrozumieć i zmienić myślenie oraz zachowanie, które prowadzi do ataków paniki.
- Terapia farmakologiczna: Leki mogą być stosowane w celu złagodzenia objawów ataków paniki. Leki takie jak inhibitory selektywnego wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub benzodiazepiny mogą być przypisane przez lekarza.
- Techniki relaksacyjne: Ucząc dzieci technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie, medytacja czy joga, możemy pomóc im radzić sobie z objawami ataków paniki.
- Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia mogą pomóc w zarządzaniu stresem i redukcji częstotliwości ataków paniki.
Ważne jest pamiętanie, że leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka i prowadzone pod nadzorem wykwalifikowanych specjalistów. Wszystkie zmiany w leczeniu powinny być konsultowane z lekarzem lub terapeutą.
Zmęczenie po ataku paniki
Zmęczenie po ataku paniki jest częstym zjawiskiem i nie powinno być zaskakujące. Atak paniki to intensywne doświadczenie zarówno dla umysłu, jak i ciała, które często prowadzi do wyczerpania.
Podczas ataku paniki, ciało jest w stanie „walki lub ucieczki”, co oznacza, że jest przygotowane do reagowania na zagrożenie. Hormony stresu, takie jak adrenalina, są wydzielane, przyspieszając tętno, zwiększając ciśnienie krwi i przygotowując ciało do natychmiastowego działania.
Gdy stan alarmowy ustaje, następuje „zawieszenie”. Ciało zaczyna się regenerować po intensywnej reakcji na stres, co może prowadzić do uczucia intensywnego zmęczenia, nawet jeśli atak paniki trwał tylko kilka minut.
Po ataku paniki, ważne jest, aby pozwolić sobie na odpoczynek i regenerację. Niektóre strategie, które mogą pomóc, obejmują techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie, medytacja, joga lub proste rozciąganie. Odpowiednie nawodnienie i zbilansowana dieta mogą również pomóc ciału wrócić do stanu równowagi.
Jeżeli zmęczenie po ataku paniki utrzymuje się dłużej lub wpływa na codzienne funkcjonowanie, warto porozmawiać o tym z lekarzem lub terapeutą. Mogą oni zaproponować dodatkowe strategie radzenia sobie z daną trudnością, bądź dostosować plan leczenia, jeżeli jest to konieczne.
Jak radzić sobie z atakami paniki?
Pierwszym krokiem w radzeniu sobie z atakami paniki jest ich rozpoznanie. Jeśli Twoje dziecko doświadcza powyższych objawów, może być to atak paniki. W takiej sytuacji kluczowe jest uspokojenie dziecka i podjęcie odpowiednich działań. Przytulenie, zapewnienie bezpieczeństwa czy stosowanie technik oddechowych – to tylko niektóre z działań, które mogą pomóc. [3]
Co robić podczas ataku paniki?
Podczas ataku paniki, najważniejsze jest zachowanie spokoju. Mów do dziecka spokojnym głosem, powiedz, że to, co przeżywa, jest tymczasowe. Zaproponuj techniki oddechowe lub skupienie na jakimś przedmiocie czy dźwięku. To może pomóc opanować atak paniki. [4]
Podsumowanie
Ataki paniki u dzieci mogą być przerażające, ale z odpowiednią wiedzą i wsparciem, można nauczyć dziecko, jak radzić sobie z tymi atakami. Pamiętaj, że pomoc specjalistów jest nieoceniona w takich sytuacjach. Atak paniki nie jest tylko „złym dniem” czy „kaprysem”, to poważny problem zdrowia psychicznego, który wymaga odpowiedniego podejścia.
Źródła:
- Gabinet Psychologiczny, „Jak rozpoznać atak paniki u dziecka?”, 2022.
- Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, „Ataki paniki u dzieci i młodzieży”, 2022.
- Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego, „Zrozumieć ataki paniki”, 2023.
- Światowa Organizacja Zdrowia, „Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży”, 2023.